Jak obchodzić Boże Narodzenie po śmierci bliskiej osoby?
Święta Bożego Narodzenia nie zawsze oznaczają radość i szczęście. Dla niektórych jest to czas smutku, mierzenia się ze wspomnieniami i bólem związanym z utratą bliskiej osoby.
TRUDNY CZAS ŚWIĄt
Kiedy jesteś w żałobie, każde święta czy znacząca rocznica mogą być naprawdę trudne. Poczucie pustki i braku „tej szczególnej osoby” są w tym okresie wyjątkowo dotkliwe, ponieważ powtarzalność obchodów przywodzi na myśl minione chwile wspólnego szczęścia i radości. Dodatkowo, otaczająca nas zewsząd atmosfera rodzinnego świętowania Bożego Narodzenia, a nawet same życzenia świąteczne („rodzinnych”, „radosnych”, „w gronie najbliższych”) mogą ci się wydawać zupełnie nieadekwatne do twojej sytuacji życiowej. Możesz nie mieć ochoty ani energii na cokolwiek. Tym bardziej na to, aby udawać, że „nie możesz się doczekać świąt”, podczas gdy tak naprawdę chciałbyś, żeby wcale nie nadeszły, a najlepiej, żeby w ogóle czas cofnął się o rok – kiedy jeszcze wszyscy byliście razem.
W okresie świątecznym mogą pojawić się oczekiwania ze strony przyjaciół lub członków rodziny, że „jakby nigdy nic” ubierzesz choinkę, pójdziesz na świąteczne zakupy i zasiądziesz ze wszystkimi do wigilijnej kolacji. Brzmi jak kompletna abstrakcja? A jednak w wielu domach tak właśnie się zdarza. Czasem inni członkowie rodziny (którzy też mogą się mierzyć z żałobą – każdy na swój sposób) chcą widzieć, że mimo straty „dobrze sobie radzisz” i „idziesz dalej”.
"Poczucie pustki i braku „tej szczególnej osoby” są w tym okresie wyjątkowo dotkliwe, ponieważ powtarzalność obchodów przywodzi na myśl minione chwile wspólnego szczęścia i radości."
Tymczasem, doświadczając straty osoby, z którą łączyła nas szczególnie bliska więź, wiele rzeczy przestaje być dla nas oczywiste. Nieoczekiwanie pojawiają się emocje, które wybijają nas z poczucia równowagi, takie jak:
- smutek, że „już cię nie ma”
- żal, bo „przecież było tak dobrze, gdy byliśmy wszyscy razem”
- zazdrość, bo inni mają „kompletne rodziny”
- złość, „że mnie zostawiłaś/eś”
- zdezorientowanie, bo „to babcia zawsze lepiła pierogi”
- przygnębienie, bo „kto teraz ubierze choinkę”.
- no i oczywiście „po co”, „dla kogo”, „czy to ma jeszcze sens”?
Jeśli Boże Narodzenie było dla nas ważnym świętem, warto znaleźć sposób, aby znów włączyć się do grona obchodzących je osób. Prawdopodobnie „nie będzie już tak samo, jak było”, ale to nie znaczy, że nie można spróbować inaczej cieszyć się tym świętem. Kultywowanie tego, co znane, może dać nam poczucie komfortu, a w przypadku, jeśli nasza ukochana zmarła osoba szczególnie lubiła to święto, powrót do jego obchodzenia może stanowić formę kontynuacji naszej więzi z nią.
Strategie radzenia sobie i znajdowaniA radości w świątecznej atmosferze
- Daj sobie pozwolenie na to, aby nie robić rzeczy, które są dla ciebie trudne. Może to być wysyłanie kartek świątecznych, ubieranie choinki, dzielenie się opłatkiem – możesz ominąć te tradycje w tym lub następnym roku, dopóki nie poczujesz, że znów chcesz do nich wrócić.
- Spróbuj znaleźć jakiś sposób, aby upamiętnić bliską ci osobę w tym szczególnym czasie – np. zapal dla niej świeczkę w pierwszy dzień świąt, umieść ozdobę na choince, która będzie ci ją przypominać, wesprzyj sąsiadów lub rodzinę w potrzebie, którą wsparłaby twoja ukochana osoba.
- Pozwól sobie na żałobę – dni poprzedzające Boże Narodzenie (i inne ważne dni w kalendarzu, takie jak święta, urodziny, rocznice) mogą spotęgować Twój smutek. Widok innych rodzin świętujących razem po prostu boli. Widok pustego krzesła przy świątecznym stole może być trudny. To normalne. Ciężko jest żyć bez kogoś wyjątkowego. Staraj się nie dusić w sobie uczuć – jeśli potrzebujesz, płacz. Daj znać innym, jak się czujesz – czy potrzebujesz chwili ciszy, czy może chciałbyś / chciałabyś porozmawiać. A może po prostu pobyć ze sobą, patrząc razem na błyszczącą choinkę?
Jak wspierać w Boże Narodzenie kogoś, kto stracił bliskich?
Jeśli znasz kogoś, kto jest w żałobie w te Święta Bożego Narodzenia, zadzwoń do tej osoby lub napisz, zaproś ją na spokojne spotkanie. Daj jej do zrozumienia, że zauważasz jej stratę, miej odwagę wspomnieć imię zmarłej osoby. Możesz też zaoferować pomoc w zakupach czy innych przedświątecznych zadaniach. Jeśli odmówi – nie bierz tego do siebie; okres świąt to czas trudnego konfrontowania tego, co było, z tym, jak teraz wyglądają święta. Daj jej odczuć, że to jest dla Ciebie zupełnie w porządku. Powiedz, że zadzwonisz np. w drugi dzień świąt. Albo – że odezwiesz się przed Sylwestrem (kolejna trudna data). I co najważniejsze – nie zawal tego. Jeśli mówisz, że będziesz, że zadzwonisz – zrób to.
O różnych sposobach utrzymywania więzi w czasie Bożego Narodzenia i nie tylko przeczytasz w tym tekście.
Izabela Jachnicka
Projektuję i prowadzę osobiste ceremonie pogrzebowe w nurcie „slow farewell” – spokojne, piękne, rodzinne uroczystości, nastawione na przeżycie pożegnania z ukochaną osobą w bezpiecznej, empatycznej atmosferze. Wspieram w żałobie. W wolnych chwilach prowadzę spotkania Death Cafe lub tworzę podnoszące na duchu, czułe kartki kondolencyjne.
